Προτάσεις και λογοτεχνικά είδη

Το σαββατοκύριακο που μας πέρασε διάβασα ένα μυθιστόρημα 191 σελίδων με μικρές, κοφτές προτάσεις. Προτάσεις προορισμένες λες για ποίημα. Και για να πω την αλήθεια "έκλεψα" και πολύ, προσπέρασα μερικές σελίδες γιατί μπορεί οι προτάσεις να ήταν μικρές, ο χρόνος όμως που έκανα για να τις διαβάσω ήταν αντιστρόφως ανάλογος της έκτασής τους. Κοινώς, το μυθιστόρημα (το πρώτο της συγγραφέως... ορίστε αποκάλυψα ότι είναι γυναίκα!) με κούρασε και δεν βρήκα σ' αυτό κανένα νόημα (ε να μην πω και την ιστορία γιατί θα το φανερώσω εντελώς). Από την άλλη όμως δεν είμαι αντικειμενική για δύο λόγους: 1ον) Διότι τα μυθιστορήματα δεν μου αρέσουν ιδιαίτερα εκτός από τα κλασικά, και 2ον) Διότι δεν μου αρέσει η μυθοπλασία. Εννοώ ότι μ' ενδιαφέρουν περισσότερο τα αληθινά γεγονότα της αληθινής ζωής. Δηλαδή η ίδια η αληθινή ζωή. Γι' αυτό και προτιμώ απείρως περισσότερο να διαβάζω ποίηση, φιλοσοφία, δοκίμια και βιογραφίες.

Θέλω όμως να πω και κάτι ακόμα... Ότι δεν υπάρχουν κανόνες. Και για να είμαι απόλυτα ακριβής, υπάρχουν οι βασικοί κανόνες στους οποίους εμπίπτουν, υπακούν (δηλαδή τα βάλαμε να υπακούν) τελικά τα πράγματα (και η λογοτεχνία) αλλά από εκεί και πέρα δεν υπάρχουν πολλοί άλλοι "υπο-κανόνες" ή ο,τιδήποτε άλλο. Τα επιμέρους υλικά, μπορούν εύκολα να ανακατευτούν και να θυμίζουν άλλα υλικά ή να δημιουργήσουν νέα άλλων κατηγοριών και άλλων κανόνων. Ειδικά από τον μοντερνισμό και μετά, όλα (ή καλύτερα "πολλά") είναι δεκτικά και ανοικτά σε πειραματισμούς και επιρροές και διακειμενικότητες και σε ο,τιδήποτε άλλο γιατί μάλλον δεν υπάρχουν άλλα πράγματα νέα και πρωτοποριακά να ανακαλυφθούν πλέον.

Και αφού λοιπόν δεν υπάρχουν κανόνες, απορρίπτω εντελώς υποκειμενικά και εκφράζω τη γνώμη μου που μπορεί να μην συμπίπτει με τη γνώμη σου αλλά μπορεί και να συμπίπτει. Όπως και να' χει είναι "γνώμη", και σαν τέτοια μπορεί να είναι και λάθος, αλλά δεν παύει να είναι αυτή και η εξής: Το μυθιστόρημα -κατ' εμέ- δεν είναι ποίηση για να έχει κοφτές και μικρές προτάσεις (πρόταση = ολοκληρωμένο νόημα) ακόμη κι αν στην ποίηση πολλές φορές διαβάζεις στίχους απνευστί δίχως κανένα σημείο στίξης ή τελεία ή κόμμα. Η οποιαδήποτε παύση εννοείται και την θέτεις ως αναγνώστης εκεί που θέλεις να δώσεις νόημα ή όπου νιώθεις εσύ καλύτερα να κάνεις την παύση. Στο μυθιστόρημα η πρόταση δεν είναι αυτόνομη ή αυτοτελής, αλλά όλες μαζί συντελούν και φτιάχνουν το όλον, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση είναι το μυθιστόρημα. Και όσο μεγαλύτερες είναι, τόσο πιο περιγραφικές, και ίσως τόσο πιο ποιοτικές και χαρακτηριστικές του συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους. Κατά τη γνώμη μου πάντα. Έτσι, αυτό που διάβασα δεν το λέω μυθιστόρημα. Δεν ξέρω τι το λέω, ίσως να το έλεγα απλώς "ανάγνωσμα" αλλά πάντως μια φορά, "μυθιστόρημα" δεν το λέω. 

ξι.